HOEZO 1 APRIL?
Een bijzondere 1 april aan boord van een schip
Voor het verhaal klik op "lees meer"
In de tegenwoordige tijd van communicatiesatellieten en smartphones is het haast niet meer voor te stellen dat er aan boord van een schip nagenoeg geen contact met de wal was. Er was ook geen televisie en nauwelijks radio. Het nieuws uit binnen- en buitenland werd opgenomen door de Radio-Officier aan boord. De Radio-Officier werd namelijk geacht dagelijks de in morsetekens door Scheveningen Radio uitgezonden pers op te nemen en die uit te werken of op de passagiersschepen uit te laten werken tot een alleszins leesbaar krantje. De "Oceanpost" op de passagiersschepen of "Oceaanpost" op de vrachtschepen waren erg in trek. Scheveningen Radio zond deze pers een paar keer per dag uit in morse. Deze pers was samengesteld door het ANP in samenwerking met Radio Holland. Voor de passagiers waren er nog de bulletins uit Engeland en de Verenigde Staten.
Als Radio-Officier kon je soms gebruik of misbruik maken van het feit dat je de enige aan boord was die dit nieuws kon ontvangen. Op bijvoorbeeld de ss ROTTERDAM werden in het begin van de jaren zeventig ook "journaals" verzorgd via het toen pas geïnstalleerde interne tv-systeem. Dit werd dan voorgelezen door één van de aan boord gemonsterde, meestal goed uitziende dames. Over dit soort nieuwsvoorziening schrijft Astrid Scholtes, toen een van de dames aan boord van de ss Rotterdam het volgende:
"Het Amerikaanse en Nederlandse nieuws (op de wereldreis zelfs van nog meer landen) kreeg ik uit het Radiostation toegeleverd. Al heel gauw probeerden de heren Radio-Officieren me in de maling te nemen door het nieuws enigszins te verkrachten. Het Amerikaanse nieuws stond op een vel papier van soms zo'n meter lang. De belangrijkste berichten tikte ik uit op een A-5 stencil en dat kregen de passagiers in de hut. Het overige nieuws heb ik de eerste tijd voorgelezen op TV. Er stonden TV-toestellen in de diverse "public rooms". Vooral in het begin vond ik dat doodeng, dat voorlezen in het Engels waar ik nog maar weinig ervaring mee had. Het "journaal" stond geprogrammeerd voor 11.00 uur. Ik had dan na het uittikken net voldoende tijd om de voor te lezen tekst te voorzien van lidwoorden en leestekens, want het nieuws kwam immers in telegramstijl. Wat deden die rotzakken van het Radiostation nou? Een enkel officieel bericht lieten ze lopen en tikten daarvoor in de plaats een verzonnen tekst. Zo hebben ze bijvoorbeeld de Dow Jones enorm laten klimmen en dalen, maar daar hadden ze zichzelf mee, want de passagiers die in beleggingen deden bestormden het Radio Station om naar hun bank te bellen voor verse aankoop of paniekerige verkoop. Dat moest dus diplomatiek worden opgevangen en dat is ternauwernood gelukt. De kapitein heeft er nooit weet van gehad. Verder hebben de Radio-Officieren me een auto laten aankondigen, ontworpen door de Rus Otomoplovski, die niet op benzine, maar op zeewater reed. Maar de eerste keer dat ik het "journaal" moest presenteren vergeet ik nooit. Ze hadden iets geschreven over "the last election of president Nixon", alleen hadden ze in election de L vervangen door een R. Ik tuinde erin met boter en suiker en toen ik me realiseerde wat ik gezegd had, bracht ik alleen nog maar wat hinnikend gestamel uit, terwijl de filmoperator die alles opnam in een deuk lag. U begrijpt dat ik de pers daarna altijd met de vlooienkam bewerkt heb." Aldus Astrid.
Het was op de avond van 6 maart 1987. We waren net vertrokken van Petite Couronne. De twee meevarende echtgenotes, waaronder de mijne, waren voor vertrek in een taxi gestapt richting station. Op weg naar huis na een korte periode van meevaren. De cassetterecorder speelde heel toepasselijk “don’t you cry for a girl” van de Shoes. Met zo’n radiocassetterecorder waren we heel blij. Hadden we tenminste onze eigen muziek. Over een paar weken zou het 1 april zijn. Daar zou een mooie grap bijhoren. Maar hoe doe je dat? Bij het overdenken kwam er een noodbericht binnen. De “Herald of Free Enterprise” was gekapseisd na het uitvaren van de haven van Zeebrugge. Dit was een ro-ro ferry die normaal vanuit Zeebrugge naar de Dover in de U.K. voer. De oorzaak was een openstaande boegdeur waardoor het water bij een grote boeggolf zo naar binnen kon stromen. Ondanks reddingsoperaties verloren 198 mensen het leven. Wij voeren op de Seine en konden verder niets doen, behalve het volgen van de noodberichten en het noodverkeer. We voeren naar Mexico en ondanks de ramp, bleef een grap met 1 april in mijn hoofd zitten. Als Radio-Officier moest je elke dag, zoals gezegd, het nieuws opnemen wat via Scheveningen radio in morse werd uitgezonden. Na het opnemen van de “pers”, zoals die genoemd werd, moest je het uitwerken en er chocola van maken. Want lidwoorden en andere overbodige woorden werden niet uitgezonden. Die moest je er zelf bij verzinnen. Dat gaf ruimte om een 1-april grap uit te halen. Ineens schoot me te binnen dat er in de jaren zestig op het toenmalige NTS-journaal een verslag was over een aangespoeld beeld van het Paaseiland. In maart 1962 was er bij Zandvoort zo’n beeld aangespoeld en allerlei deskundigen werden er bijgehaald. Kan er ook niet zoiets in de dagelijkse nieuwsvoorziening aan boord? Bijvoorbeeld met de toren van Pisa? Hierop geïnspireerd kwamen er ook stiekem kleine stukjes in de “Pers”. De Toren van Pisa kwam ineens een stuk schever te staan. Elke dag ging het een stukje verder. Er kwamen deskundigen bij uit de hele wereld. Dan was die deskundige weer in Italië aangekomen en dan weer een andere. Maar ze konden het niet stoppen. En niemand aan boord had het door, zelfs niet de kapitein die elke dag naar de Wereldomroep (PCJ) luisterde. En zo werd het ondertussen 1 april. En ja, daar ging hij. Ze konden hem niet meer houden. Hij lag helemaal aan diggelen. En ik speelde de vermoorde onschuld. Ik had het tenslotte ook maar van Scheveningen Radio. 's Avonds heb ik maar een extra bulletin van de "Oceaanpost" gemaakt. Met de afgebeelde tekening, als een soort cartoon. Toen hadden de opvarenden het pas in de gaten. Een dag later kwamen we in Mexico aan. Gelukkig is de Toren van Pisa, zelfs helemaal gerestaureerd, nog steeds te bewonderen. Maar het was een geslaagde grap.